Chắc hẳn rất nhiều người đều ấn tượng với khung cảnh những chú đom đóm lập lòe vào đêm hè dìu dịu hương cau ở làng quê. Cái cảm giác yên bình và vô cùng lãng mạn đó đã được khai thác hiệu quả trong môn nghệ thuật thứ 7. Nhưng ai biết rằng đằng sau khung cảnh yên bình ấy lại đang ẩn chứa những sự thật đến nghiệt ngã.

Đom đóm là nhóm côn trùng dùng ánh sáng để thu hút bạn tình vì vậy mỗi loài có một kiểu tín hiệu chớp sáng riêng để liên lạc đối phương. Mỗi tối mùa hè, khi những ánh sáng lập lòe phát ra khắp nơi đó là lúc “chợ tình” của chúng bắt đầu. Tuy nhiên, không phải “chợ tình” nào cũng diễn ra hương vị ngọt ngào mà còn có mùi chết chóc. Đó là các con đom đóm cái thuộc giống Photuris (có kích thước lớn hơn) lại có một khả năng phi thường, đó là bắt chước “ngôn ngữ” chớp sáng lôi cuốn bạn tình của những con đom đóm cái khác thuộc nhiều loài khác nhau. Người ta thấy rằng, sự bắt chước này không phải là hành vi tập nhiễm do sống gần nhau gây ra hoặc liên quan đến nhu cầu sinh sản mà là một mánh khóe để bắt mồi.

Hàng đêm, những con đóm đóm cái ranh ma này đậu trên các cành cây rồi thường xuyên thay đổi “giọng điệu” chớp sáng như một mồi nhử để đánh lừa con đực của các loài khác. Thật tội nghiệp cho những con đực dại đột, khi nhận được tín hiệu này nó khấp khởi lao đến theo tiếng gọi của tình yêu mà đâu biết được cái chết đang chờ sẵn ở đó.

Trò lừa tình đẫm máu này chỉ xảy ra với đom đóm cái Photuris sau khi chúng giao phối bình thường với con đực cùng loài. Và đây chỉ là một mánh kiếm ăn nhằm tích lũy dinh dưỡng cho sinh sản của chúng. Bằng chiêu lừa đảo này, cứ 10 lần “giăng bẫy” ít nhất cũng có một kẻ dại gái phải nộp mạng cho thần chết đội lốt người tình này.

Đom đóm Photuris

Đom đóm cái Photuris đang ăn đom đóm đực Photinus

Đom đóm cái Photuris đang ăn đom đóm đực Photinus

Tài liệu tham khảo:

Nguyễn Viết Tùng, 2008. Những điều kỳ lạ về sinh sản ở côn trùng. NXB. Khoa học và kỹ thuật Hà Nội.

Tin bài: Thái Ngọc Lam