Diễn Châu là một trong những huyện có diện tích trồng lạc lớn nhất của tỉnh Nghệ An ở cả vụ Xuân (3.174 ha) và vụ Đông (500ha). Các xã có cánh đồng trồng lạc lớn như: Diễn Trung (445 ha), Diễn Thịnh (430 ha), Diễn Hùng (220 ha), Diễn Thành (180 ha),… Hiện nay, cơ cấu giống chủ yếu trên địa bàn huyện Diễn Châu vẫn là lạc Sen Nghệ An, L14, L23, L26… Trong đó lạc Sen và L14 vẫn là các giống chủ lực.


Hình 1. Mô hình trồng giống lạc Sen vụ Xuân 2017 tại xã Diễn Thịnh

Lạc Sen là một giống bản địa của Nghệ An, với nhiều ưu điểm: Có chất lượng cao như hàm lượng chất béo đạt 45,79%, protein  đạt 27,99%, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, có hương vị thơm ngon rất đặc trưng;  củ to, đều, có vỏ quả mỏng, tỷ lệ nhân rất khá (>72%), năng suất cao và ổn định; chống chịu hạn và chịu úng tốt, khả năng kháng sâu bệnh ở mức khá, có khả năng thích ứng với nhiều chất đất khác nhau….Tuy nhiên, do nông dân tự để giống bằng kinh nghiệm dân gian trong thời gian dài nên lạc Sen bị thoái hóa nghiêm trọng.

Sau gần 6 năm nghiên cứu và chọn lọc, Thạc sỹ Nguyễn Tài Toàn và nhóm nghiên cứu – Viện Nông nghiệp và Tài nguyên, Trường Đại học Vinh phối hợp với Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Diễn Châu, UBND xã Diễn Hoa đã phục tráng thành công giống lạc Sen này. Cùng trong khoảng thời gian này, Trạm Khuyến nông huyện Diễn Châu đã triển khai xây dựng mô hình sản xuất giống vụ Đông 2015 với quy mô 2 ha tại xã Diễn Hoa nhằm cung ứng giống cho người dân trên địa bàn huyện. Năng suất lạc giống đạt từ 26 – 28 tạ/ha, cao hơn các giống khác tại địa phương từ 3 – 4 tạ/ha.

Nhằm sản xuất ra sản phẩm nông sản an toàn, mở rộng thị trường, đưa thương hiệu lạc Sen Nghệ An đến các vùng trong nước và quốc tế. Viện Nông nghiệp và Tài nguyên, Trường Đại học Vinh đã phối hợp với UBND huyện Diễn Châu và Tập đoàn TH xây dựng mô hình “Trồng lạc Sen theo tiêu chuẩn VietGAP” trên địa bàn xã Diễn Thịnh và Diễn Lộc với quy mô 20 ha.  


Hình 2. Tập huấn cho người dân tham gia mô hình

Mô hình được triển khai từ tháng cuối tháng 1 năm 2017. Tham gia mô hình, người dân được  hỗ trợ 30% giống, 30% vật tư, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật từ Tập đoàn TH và được bao tiêu sản phẩm đầu ra ngay tại đồng ruộng với giá 12.000 đ/kg lạc tươi; được Viện Nông nghiệp và Tài nguyên, Trường Đại học Vinh tập huấn về kỹ thuật trồng lạc Sen theo tiêu chuẩn VietGap. 


Hình 3. Thu mua lạc tươi ngay tại đồng ruộng

Ông Cao Đức Thịnh, Khuyến nông xã Diễn Thịnh chia sẽ: Sau 4 tháng triển khai, giống lạc Sen được tuyển chọn làm mô hình sinh trưởng, phát triển mạnh ngay từ đầu, thời gian ra hoa kéo dài hơn các giống lạc khác từ 2 – 3 ngày, giai đoạn ra hoa gặp mưa to nhưng giống lạc Sen chịu úng tốt, củ rất nhiều, có những cây đạt 40 – 50 củ; năng suất đạt khá cao từ 1,7 – 1,8 tạ/sào (34 – 36 tạ/ha) cao hơn các giống lạc khác làm tại địa phương là 3 – 4 tạ/ha. Với giá 12.000 đ/kg lạc tươi, lãi 1,5 – 2,0 triệu đồng/sào. Mô hình đem lại hiệu quả lớn cho người nông dân, giúp người dân hiểu rõ về kỹ thuật trồng lạc theo VietGAP, tạo ra sản phẩm an toàn, những hộ được tham gia làm mô hình rất phấn khởi, vui mừng khi thu hoạch.

Ông Phan Xuân Vinh – Phó Chủ tịch UBND huyện Diễn Châu cho biết: Sự thành công và nhân rộng được  hình đã khẳng định được năng suất và chất lượng giống lạc Sen bản địa, tạo ra được thương hiệu lạc cho địa phương, đồng thời góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, giúp người nông dân nâng cao hiểu biết và áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trồng và thâm canh cây lạc. Trong thời gian tới UBND huyện sẽ tiếp tục phối hợp với Viện Nông nghiệp và Tài nguyên, Trường Đại học Vinh và Tập đoàn TH tiếp tục nhân rộng mô hình này trên địa bàn huyện./.

Tin và ảnh: Nguyễn Tài Toàn