Ngày Nhà
giáo Việt Nam 20/11 là dịp để các thế hệ học sinh thể hiện lòng biết ơn, tôn
kính đến thầy cô giáo, để phát huy truyền thống "tôn sư trọng đạo" của
dân tộc ta.
Ngày Hiến chương các nhà giáo 20/11
hàng năm, từ lâu đã trở thành ngày lễ “tôn sư trọng đạo”, tôn vinh những người
thầy, người cô đã và đang đứng trên bục giảng, truyền đạt tri thức và đạo làm
người cho bao lớp học trò nối tiếp nhau. Trong ngày này, các học sinh thường
đến tặng những bó hoa tươi thắm nhất thể hiện lòng tri ân với các thầy cô giáo.
Tuy nhiên ngày Nhà giáo Việt Nam bắt nguồn từ đâu có lẽ
không phải ai cũng biết.
1. LỊCH
SỬ HÌNH THÀNH NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11
Lịch sử của ngày 20/11 được bắt đầu từ
một Tổ chức quốc tế các nhà giáo tiến bộ thành lập ở Paris,
Pháp vào tháng 7/1946 lấy tên là F.I.S.E (Fédertion International Syndicale des
Enseignants - Liên hiệp quốc tế các công đoàn giáo dục).
Nǎm 1949 tại hội nghị Vacsxava, Ba
Lan, tổ chức FISE đã xây dựng một bản "Hiến chương các nhà giáo" gồm
15 chương với nội dung chủ yếu là đấu tranh chống nền giáo dục tư sản, phong kiến,
xây dựng nền giáo dục tiến bộ" bảo vệ những quyền lợi vật chất và tinh thần
chính đáng của nghề dạy học và nhà giáo, đề cao trách nhiệm và vị trí của nghề
dạy học và nhà giáo.
Trong những nǎm kháng hiến chống thực
dân Pháp xâm lược, Công đoàn giáo dục Việt Nam đã quan hệ với tổ chức FISE để
tranh thủ các diễn đàn quốc tế tố cáo âm mưu tội ác của bọn đế quốc xâm lược đối
với nhân dân ta cũng như đối với giáo viên và học sinh đồng thời giới thiệu những
thành tích của nền giáo dục cách mạng, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của giáo
giới trên toàn thế giới đối với cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân ta.
Mùa xuân năm 1953, Đoàn Việt Nam do Thứ trưởng Bộ Quốc gia Giáo dục Nguyễn
Khánh Toàn làm trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị quan trọng kết nạp Công đoàn
Giáo dục của một số nước vào tổ chức FISE tại Viên (Thủ đô nước Áo), trong đó
có Công đoàn Giáo dục Việt Nam.
Như vậy, chỉ một thời gian ngắn sau
khi thành lập (22/7/1951), Công đoàn giáo dục Việt Nam được kết nạp là một
thành viên của FISE. 2 Bắt đầu từ 1958, ngày 20/11 được chính thức trở
thành Ngày Nhà giáo Việt NamTừ 26 đến 30/8/1957 tại thủ đô
Vacxava, có 57 nước tham dự hội nghị FISE. Trong đó có Công đoàn giáo dục Việt
Nam. Đoàn Việt Nam đã quyết định lấy ngày 20/11/1958 làm ngày "Quốc tế hiến
chương các nhà giáo". Ngày này, lần đầu tiên được tổ chức trên toàn miền Bắc
nước ta vào năm 1958.
Ngày này
lần đầu tiên được tổ chức trên toàn miền Bắc Việt Nam. Những nǎm sau đó, ngày lễ
này còn được tổ chức tại nhiều vùng giải phóng ở miền Nam Việt Nam. Hàng nǎm
vào dịp kỷ niệm 20/11, cơ quan tiểu ban giáo dục thường xuất bản, phát hành một
số tập san đặc biệt để cổ vũ tinh thần đấu tranh của giáo giới trong các vùng
khác, động viên tinh thần chịu đựng gian khổ của những giáo viên kháng chiến.
Khi Việt Nam thống nhất, ngày này đã
trở thành ngày truyền thống của ngành giáo dục Việt Nam gắn liền với phong tục
tập quán của nước ta. Vào ngày 28/9/1982, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ)
đã ban hành quyết định số 167-HĐBT thiết lập ngày 20/11 hằng năm là ngày lễ
mang tên "Ngày nhà giáo Việt Nam".
2. Ý NGHĨA NGÀY NHÀ GIÁO 20.11
Cách đây 60 năm, tháng 8/1954 do sáng
kiến của Liên hiệp quốc tế các công đoàn giáo dục (FISE), hội nghị quốc tế các
nhà giáo với nòng cốt là công đoàn giáo dục các nước XHCN đã nhất trí thông qua
“bản hiến chương các nhà giáo”.
Tháng
8/1957. Hội nghị quốc tế các nhà giáo họp tại Vác-xa-va (Ba Lan) đã quyết định
lấy ngày 20/11 hằng năm là Ngày Quốc tế Hiến chương các nhà giáo.
Bản Hiến chương các nhà giáo gồm 15 chương, trong đó có một số nội dung chủ yếu:
Đấu tranh chống mọi quan điểm và
phương pháp giáo dục lạc hậu, phản động, phản dân chủ, phản khoa học của nền
giáo dục tư sản, phong kiến nhằm xây dựng nền giáo dục tiến bộ, dân chủ và khoa
học. Quy định một số điều đối với các nhà giáo, đặc biệt nêu cao vị trí nghề dạy
học và những người dạy học.
Được sự nhất trí của Ban Bí thư Trung
ương Đảng Lao động Việt Nam (nay là ĐCSVN), Ban Chấp hành Công đoàn Giáo dục Việt
Nam đã phổ biến toàn văn bản Hiến chương các nhà giáo đến các trường học, các
cơ quan giáo dục miền Bắc; đồng thời thông tin đến các giáo giới, đồng bào, học
sinh, sinh viên miền Nam và quyết định tổ chức Ngày Quốc tế Hiến chương các nhà
giáo lần đầu tiên ở nước ta vào ngày 20/11/1958.
Ngày Quốc tế Hiến chương các nhà giáo 20/11/1958,
không những được tổ chức tại Hà Nội, mà còn diễn ra từ Vĩnh Linh (giới tuyến
quân sự tạm thời giữa ta và địch) đến các vùng biên giới hải đảo. Từ miền núi đến
vùng đồng bằng ở miền Bắc đều có những hoạt động phong phú tại các trường học
trên địa bàn huyện, quận, thị xã…
Nhiều thư của giáo giới, học sinh,
sinh viên miền Bắc gửi lên Hồ Chủ tịch, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chính phủ
với lời hứa quyết tâm học tập, rèn luyện, nâng cao giác ngộ cách mạng XHCN, ý
thức đấu tranh thống nhất nước nhà, xây dựng nhà trường XHCN.
Hàng nghìn lá thư của giáo giới, học
sinh, sinh viên miền Nam; thông qua đài phát thanh Tiếng nói Việt Nam đã nói
lên lòng sôi sục căm thù Mỹ-Diệm phá hoại hiệp định Giơ-ne-vơ, cố tình chia cắt
lâu dài nước ta, ủng hộ phong trào đấu tranh của giáo giới, học sinh, sinh viên
miền Nam Việt Nam chống Mỹ-Diệm; đòi thực hiện một nền giáo dục dân tộc, dùng
tiếng Việt dạy trong các trường đại học, đòi tăng ngân sách cho giáo dục để mở
trường lớp, bảo đảm việc học tập cho học sinh, bài trừ tệ nạn văn hóa-giáo dục
nô dịch trụy lạc của đế quốc Mỹ; đấu tranh chống mọi cuộc đàn áp, bắt bớ, tù
đày, sát hại những nhà giáo, học sinh, sinh viên yêu nước tại miền Nam Việt Nam
và kiên quyết đấu tranh nhằm đem lại hòa bình, độc lập, thống nhất nước nhà.
Việc tổ chức Ngày Quốc tế Hiến chương
các nhà giáo xem ngày 20/11 hằng năm đã sớm trở thành ngày hội truyền thống của
giáo giới Việt Nam. Điều này hoàn toàn phù hợp với truyền thống tốt đẹp của dân
tộc ta, một dân tộc có mấy nghìn năm văn hiến và có truyền thống hiếu học, tôn
sư trọng đạo.
Với ý nghĩa tích cực của Ngày 20/11,
theo nguyện vọng của giáo giới cả nước, kiến nghị của Đại hội Công đoàn Giáo dục
Việt Nam lần thứ VIII (tháng 4/1982) và Bộ Giáo dục, Bộ Đại học và Trung học
chuyên nghiệp, Tổng Cục dạy nghề, Ủy ban Bảo vệ bà mẹ trẻ em… Hội đồng Bộ trưởng
(nay là Chính phủ) đã ban hành Quyết định số 167/HĐBT, ngày 26/9/1982 quyết định
hằng năm sẽ lấy ngày 20/11 là Ngày Nhà giáo Việt Nam. Quyết định số
167/HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà
nước đối với giáo giới nước ta và đánh giá cao vị trí, vai trò của đội ngũ giáo
viên, những người làm công tác giáo dục trong sự nghiệp đào tạo lớp người lao động
mới vừa có đức, vừa có tài xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Ngày 20/11 là dịp để các thế hệ học
trò bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc với những người thầy, để mọi ngành, mọi nghề và
toàn Xã hội chia sẻ niềm vui, tri ân với những người đã góp bao công sức và tâm
huyết cho sự nghiệp trồng người cao cả, góp phần xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh
phúc.
Và ngày
20/11 đã trở thành ngày truyền thống với mọi nội dung của giáo giới Việt Nam và
nhân Việt Nam. Ngày 20/11 hàng năm đã trở thành dịp đặc biệt để những cô cậu học
trò thể hiện tình cảm với những người đã luôn tận tình truyền đạt kiến thức,
dìu dắt mình lớn lên. Đó là thời gian để suy ngẫm, để nhớ về những kỉ niệm
với thầy cô đáng kính, là những hình ảnh thân thương, không thể nào quên... sẽ
mãi theo chúng ta trên bước đường đời. Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11
là ngày lễ hội của ngành giáo dục, thông qua các hoạt động sôi nổi diễn ra trong
trường học, các em học sinh sẽ thể hiện được lòng biết ơn với thầy cô, người
lái chuyến đò tri thức.
Ngày 20/11 là dịp
để các thế hệ học sinh “đền đáp” lại công ơn dưỡng dục của các thày cô, là dịp
để lớp lớp học trò ghi nhớ sâu sắc, gửi lòng thành biết ơn đến những người
“tháng tháng, năm năm vẫn không ngừng chèo lái con thuyền”. Dù còn ở tuổi cắp
sách tới trường, hay đã trưởng thành rời ghế nhà trường, mỗi người Việt Nam vẫn
luôn hướng đến ngày 20/11 với truyền thống tốt đẹp của dân tộc: Tôn sư trọng đạo;
Không thầy đố mày làm nên; Ăn quả nhớ kẻ trồng cây, Có danh có vọng nhớ thầy
khi xưa. Hãy ghi nhớ công ơn thầy cô và làm những điều tuyệt vời nhất như những
bông hoa tươi thắm kính tặng thầy cô của chúng ta.
TS.
Nguyễn Đình Vinh
Viện trưởng Viện Nông nghiệp và Tài
nguyên