CHĂN NUÔI TRÊN NỀN ĐỆM LÓT-TĂNG HIỆU QUẢ CHĂN NUÔI,
GIẢM THIỂU Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
                                 

Nguyễn Kim Đường

Chăn nuôi là một phần không thể thiếu của ngành nông nghiệp ở Việt Nam. Tỷ trọng nguồn thu từ chăn nuôi ngày càng tăng lên trong nguồn thu từ nông nghiệp trong GDP của nước ta. Cụ thể, tỷ trọng của chăn nuôi trong GDP của nông nghiệp là 26,4% (2006), đã tăng lên 30,7% (2009), phấn đấu đạt 38,4% (2015) và khoảng 45-50% (2020).

Ngành chăn nuôi nước ta đang đối mặt với nhiều cản trở và thách thức như: Chăn nuôi trên nền tảng nông hộ, nhỏ lẻ về quy mô, lạc hậu về kỹ thuật, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đặc biệt là vấn đề dịch bệnh và vệ sinh an toàn thực phẩm.

Trong vài năm gần đây, một số nước cũng như ở Việt Nam đang phát triển một hình thức chăn nuôi mới, đó là chăn nuôi trền nền chuồng đệm lót với các vi sinh vật có ích. Hình thức chăn nuôi này còn được gọi là chăn nuôi với đệm lót sinh thái hay chăn nuôi đệm lót lên men. Vậy chăn nuôi với đệm lót sinh thái hay đệm lót lên men là gì?

Hiện nay ở nước ta người chăn nuôi thường đang nuôi các con vật trên nền chuồng cứng bằng xi măng hay gạch, hàng ngày phải tắm cho con vật (lợn), dọn phân, dọn chuồng, . . .. Thay vì nuôi như vậy, người ta đã nuôi các con vật nền chuồng bằng đất nện, sâu hơn mặt đất (-, âm), trên nền chuồng rải một lớp đệm lót dày 60 cm và trên bề mặt đệm lót có phun một dung dịch mên (hỗn hợp các vi sinh vật có ích). Hệ thống chuồng nuôi này không xây kín mà thường là để hở và làm hai mái để tạo thông thoáng tối đa, thậm chí nếu nuôi với quy mô lớn người ta còn có thể sử dụng hệ thống quạt gió và làm mát bằng phun sương hơi nước, đặc biệt là trong mùa nóng.

Vậy đệm lót làm bằng vật liệu nào? Đệm lót thường là các nguyên liệu thực vật như mùn cưa, trấu, thân cây ngô và lõi bắp ngô khô nghiền nhỏ, . . ., không dùng các loại vật liệu dễ ngấm nước và dễ nát như lá dây khoai lang, thân cây lạc, rơm rạ. Nếu đệm lót là hỗn hợp nhiều loại vật liệu thì trước khi đưa vào chuồng làm đệm lót cần trộn đều, rồi đem vào rải đều lên nền chuồng lần lượt thành 3 lớp, mỗi lớp dày 20cm, tiếp theo tưới một lần dung dịch lên men trên bề mặt, sau đó đậy kín để ủ trong 3-7 ngày cho đệm lót lên men rối mới đưa các con vật vào để nuôi.

Bình thường, đệm lót sinh thái có thể sử dụng được trong 4 năm. Ngoài ra, trong quá trình hoạt động trong chuồng nuôi đệm lót sinh thái, vật nuôi có thể ăn men vi sinh vật có trong đệm lót sẽ giúp tiêu hóa thức ăn tốt hơn, làm tăng khả năng hấp thu axit amin, qua đó tăng độ mềm, vị ngọt tự nhiên cho thịt so với sản phẩm làm ra từ chăn nuôi thông thường, đồng thời người chăn nuôi có thể tiết kiệm được 80% nước, 60% nhân lực, 10% chi phí thức ăn, thuốc thú y phòng trừ dịch bệnh. Đặc biệt, trong đệm lót chứa các vi sinh vật có lợi nên sẽ rất hiệu quả trong việc phòng chống các bệnh dịch có hại như lở mồm long móng, tai xanh, cúm, . . .. Chi phí đệm lót và dung dịch men vi sinh cho một chuồng rộng 20 m² là khoảng hơn 1 triệu đồng. Có thể nuôi 22-24 con lợn nhỏ hoặc 16-18 con lợn lớn trên 20 m² chuồng nuôi.

Lớp đệm lót với hệ thống các vi sinh vật có ích (hệ men) có tác dụng chủ yếu:

- Phân giải phân, nước tiểu do vật nuôi thải ra, hạn chế sinh khí hôi, thối; phân giải một phần đệm lót;

- Ức chế và tiêu diệt sự phát triển của hệ vi sinh vật có hại;

- Chống rét cho vật nuôi do hệ men vi sinh vật luôn luôn hoạt động và sinh nhiệt làm cho nhiệt độ chuồng nuôi tăng lên.

Chăn nuôi trên nền đệm lót sinh thái tiết kiệm được 80% nước, vì:

- Không sử dụng nước rửa chuồng, để tắm, rửa cho vật nuôi;

- Nước sử dụng duy nhất cho vật nuôi uống và phun giữ độ ẩm cho nền chuồng (đệm lót chuồng luôn có độ ẩm 30%).

   Chuẩn bị đệm lót chuồng nuôi                                  Nuôi lợn với đệm lót sinh thái