Bạn hãy đi dạo quanh siêu thị một vòng, bạn sẽ thấy những hộp trứng , nước cam, margarine và ngay cả bơ đậu phọng “kiêu hãnh” với hàm lương Omega-3 ghi trên nhãn dán. Các con buôn chỉ biết sử dụng các kết quả nghiên cứu về acid béo để làm ăn, chứ thực ra câu chuyện về omega đâu phải chỉ có thế.

             Vai trò của Omega-3 trong việc bảo vệ tim đươc củng cố hơn bao giờ hết. Chẳng hạn như công trình nghiên cứu mới đây của giáo sư AkiraSekikawa thuộc Đại học Pittsburg cho thấy là ăn cá chứa nhiều Omega-3 có thể tránh đươc bệnh vữa xơ động mạch. Các nghiên cứu trước đây đã gợi ý là Omega-3 có thể giúp kiểm soát hay bảo vệ chống viêm đa khớp dạng thấp (rheumatoid  arthritis), ung thư, hen xuyễn, trầm cảm và nhiểu bệnh khác. Nhưng mà các omega-3 không có giống nhau. Omega-3 từ cá tốt cho sức khoẻ hơn Omega-3 thực vật (và thường được dùng để thêm sinh tố cho các thực phẩm chế biến). Thêm vào đó, các nhà khoa học hãy còn bất đồng với nhau về vai trò của các acid béo Omega-6, mà một số người tin rằng các acid này sẽ có hại cho sức khoẻ nếu mất quân bình với các Omega-3.

          Các acid béo đều tối quan trọng. Cả hai loại acid béo đều giữ vai trò chủ yếu.Chẳng hạn như các Omega-3 giúp cho sự phát triển thần kinh và làm giảm bớt viêm quá mức trong khi các Omega-6 giúp cho máu đông cục và chống lại nhiễm khuẩn. Cơ thể không thể sản xuất ra cả hai loại acid này nên phải lấy từ các nguồn thực phẩm. Hội American Heart Association khuyên chúng ta nên ăn tối thiểu hai khẩu phần cá mỗi tuần, tốt nhất là những loại cá có mỡ giầu Omega-3 như cá hồi (salmon) và cá ngừ (tuna). Thế nhưng một thực chế điển hình của người Mỹ thì lại có ít Omega-3 mà lại nhiều Omega-6.. Và một nghiên cứu mới đây gợi ý là một vài loại cá không có mỡ ,nuôi ở nông trại --- như cá rô tilapia và cá catfish----làm cho sự mất quân bình giữa Omega-3 và Omega-6 tệ hại hơn nữa.

 

       Các cá có mỡ thông thường là nguồn cung ứng tốt nhất về hai dạng omega-3 mà cơ thể cần:eicosapentaenoic acid (EPA) và docosahexaenoic acid(DHA).

       Các nguổn thực vật như hạt lanh (flaxseed), dầu canola và hạt óc chó (walnut) chứa một dạng  omega-3 khác  gọi là alpha-linolenic acid có chuỗi cacbon ngắn hơn. Trong cơ thể, acid béo Omega-3 từ thực vật có thể trở thành EPA và DHA nhưng suất chuyển hoá rất thấp ( khoảng 5% hay ít hơn).

           Ngươc lại, các Omega-6 lại có nhiều trong các dầu thực vật dùng để  chế biến và nướng  thực phẩm ( như dẩu đậu nành, dầu bắp và dầu hạt bông)  cũng như trong thịt và lòng đỏ trứng.

          Các chuyên gia bất đồng ý kiến với nhau về mối quan tâm trong việc người dân Mỹ tiêu thụ Omega-6. Một số chuyên gia luận cứ rằng Omega-6 dư thừa trong cơ thể  có thể gây viêm nguy hại cho sức khoẻ và làm tăng rủi ro bị bệnh tim mạch , và một nghiên cứu vào năm 2004 cho biết  là có một dạng Omega-6 gọi là arachidonic acid có thể gây viêm dẫn tới  vữa xơ động mạch cho những người nhạy cảm do di truyền. Theo giáo sư Floyd Chilton, giám đốc Center for Botanical Lipids tại Đại học Wake Forest , thì tỉ lệ giữa Omega 6 và Omega-3 trong một thực chế điển hình của người Mỹ đã tăng từ 2 trên 1 cho các thế hệ trước lên tới mức hiện nay cao hơn nhiều ( 40 trên 1). Sự thay đổi này “ít nhất cũng có một phần trách nhiệm vào dịch bệnh viêm như hen xuyễn, viêm khớp và tiểu đường.

Tuy vậy, tính cách bất lợi của sự quá tải Omega-6 trong cơ thể không có dứt khoát như thế. Thật vậy một nghiên cứu trên 2,200 người  lại cho thấy có sự liên hệ giữa  việc dung nạp một lương lớn omega-6 phần lớn từ các dẩu thưc vật và một sự suy giảm nhỏ về áp huyết. Chính vì thế bác sĩ Robert Eckel, nguyên chủ tịch American Heart Association, nói “ Các acid béo Omega-6 không có hại cho sức khoẻ”. Một số chuyên gia đề nghị mọi người nên đồng lòng ngưng tranh cãi vể Omega-6. Bác sĩ tim mạch Stephen Nicholls thuộc Dưỡng đường Cleveland đề nghị “ Chúng ta hãy nêu cao giá trị của Omega-3 thay vì để bị lún sâu vào vấn đề Omega-6”

           Vấn đề bây giờ là giới tiêu thụ phải tự quyết định lấy. Tháng vừa qua, trên tạp chí Journal of the American Dietetic Association có bài phân tích vể tỉ lệ Omega- 3 trên Omega-6 trong các cá đươc tiêu thụ nhiểu nhất. Theo bài này thì các cá rô tilapia và cá catfish nuôi ở nông trại  có nhiều Omega 6 và rất ít Omega-3, nhưng   các cá hồi salmon và cá trout  nuôi ở nông trại lại chứa nhiểu Omega-3 và ít Omega-6. Ngoài ra một chuyên viên sinh hoá hổi hưu sinh sống tại Maryland tên là Bill Lands đã viết một chương trình điện toán gọi là “Keep it Managed” cho biết chi tiết vể Omega chứa trong các thực phẩm khác nhau. Đậu kidney và pinto bean hơn hẳn đậu chickpea ; rau bina (spinach) cải hoa( broccoli) và bông cải (cauliflower) tốt hơn bắp (corn). Còn cua King crab và tôm thì sao?. Dĩ nhiên là nhiều Omega 3 hơn Omega- 6, vì thế ông Lands ,73 tuổi, tối nào cũng nhậu đồ biển!!!

  Trần Ngọc Hùng

(Theo The Right Way to Get Your Omega-3s and-6s -- Sarah Baldauf --- 08/01/2008)